Hala stalowa jest idealnym rozwiązaniem, gdy inwestorowi zależy na trwałym obiekcie o charakterze produkcyjnym, handlowym czy magazynowym oraz szybkim procesie jego budowy. Ale pozornie prosta stalowa konstrukcja wymaga dokładnego projektu oraz precyzji podczas prac wykonawczych. Przygotowaliśmy kompletny przewodnik, który przedstawia proces budowy hali stalowej krok po kroku z punktu widzenia generalnego wykonawcy – od oceny lokalizacji, przez projektowanie, sporządzenie niezbędnej dokumentacji, produkcję i montaż konstrukcji, aż po odbiory.
Jak przebiega proces budowy hali stalowej
Budowa hali stalowej to złożony, wieloetapowy proces, który wymaga precyzyjnego planowania i ścisłej współpracy specjalistów z różnych dziedzin. Od analizy gruntu i przygotowania terenu, przez projektowanie konstrukcji i prefabrykację hali, aż po montaż konstrukcji stalowych i prace wykończeniowe – każdy etap ma kluczowe znaczenie dla trwałości, bezpieczeństwa i funkcjonalności obiektu.
Sukces takiej inwestycji w dużym stopniu zależy od partnera wykonawczego – czy ma doświadczenie w realizacji takich projektów, czy dysponuje odpowiednim sprzętem oraz załogą i czy potrafi zaoferować kompleksowe usługi i wziąć na siebie ciężar obowiązków i odpowiedzialność za całość inwestycji w halę przemysłową. Takim partnerem jest Commerecon, dlatego warto skorzystać z wiedzy naszych ekspertów oraz naszego wieloletniego doświadczenia przy budowie hal stalowych, by uniknąć błędów oraz zoptymalizować koszty budowy i działać według ustalonego harmonogramu.
Planowanie i przygotowanie koncepcji
Każdy proces budowy obiektu przemysłowego powinna rozpoczynać analiza potrzeb inwestora, która określi dokładną funkcję budynku i jego przeznaczenie. Informacje te będą bezpośrednio wpływać na wszystkie parametry, takie jak metraż, wysokość, nośność stropów czy wymagane obciążenie ogniowe i specjalistyczne instalacje. Na tym etapie musimy też wstępnie określić budżet, który pozwoli nam zaproponować optymalne rozwiązania także pod względem finansowym, oraz czas, w jakim inwestycja ma być zrealizowana, co z kolei przełoży się na harmonogram prac i przesądzi o tym, czy inwestycja w halę przemysłową zakończy się powodzeniem.
Zakładając, że inwestor posiada już teren, należy w pierwszej kolejności sprawdzić jego warunki gruntowe – nośność gruntu, poziom wód gruntowych, warunki hydrologiczne, dostęp do drogi, a także media. Na tym etapie należy rozpoznać wszelkie defekty podłoża, które mogą znacząco wydłużyć proces przygotowania terenu i zwiększyć koszty tych prac, a w skrajnych przypadkach nawet uniemożliwić dalszą budowę. Charakter planowanej inwestycji w wybranej lokalizacji musi być zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub z uzyskaną decyzją o warunkach zabudowy.
Na tej podstawie przygotowujemy projekt koncepcyjny – określamy układ hali, wymiary, rozmieszczenie słupów, typ konstrukcji stalowej (jednonawowa, wielonawowa), podejmujemy decyzję co do obudowy dachu i okładzin ściennych oraz określamy wymagania specjalne, np. konieczność montażu specjalistycznych systemów wentylacyjnych, suwnic czy wykonanie chłodni.
Etap projektowania i pozwoleń
Jeśli przedstawiona przez nas koncepcja została przez inwestora zaakceptowana, przystępujemy do opracowania projektu budowlanego, zgodnego z obowiązującym w Polsce prawem budowlanym, oraz projektu wykonawczego i warsztatowego, który ma kluczowe znaczenie dla sprawnego montażu konstrukcji stalowych.
Dobieramy wszystkie materiały i systemy technologiczne – określamy gatunek zastosowanej stali konstrukcyjnej, rodzaj poszycia dachowego i ściennego, systemy termoizolacji, stolarkę okienną i drzwiową oraz wyposażenie techniczne (instalacje elektryczne, przeciwpożarowe, sanitarne, klimatyzacja, wentylacja, rodzaj posadzki).
Na tym etapie przygotowujemy niezbędną dokumentację, którą składamy wraz z wnioskiem o pozwolenie na budowę. Dokumentacja zwykle jest bardzo obszerna i zawiera: decyzję o warunkach zabudowy lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, projekt architektoniczno-budowlany, projekt zagospodarowania terenu, mapę do celów projektowych, warunki techniczne przyłączenia mediów (energii elektrycznej, wody, kanalizacji), wypis z ewidencji gruntów i budynków, a także dodatkowe dokumenty formalno-prawne dopasowane od specyfiki danej inwestycji tj. pozwolenie wodnoprawne, decyzję uwarunkowań środowiskowych, zgodę na wycinkę zieleni itp.
Przygotowanie placu budowy, roboty ziemne i fundamenty
Prace w terenie rozpoczyna organizacja placu budowy. Należy zadbać o ogrodzenie, drogi dojazdowe i plac dla ciężkiego sprzętu, zaplecze socjalne dla pracowników, a także magazyn, w którym składowane będą prefabrykaty stalowe i inne materiały.
Harmonogram budowy hali stalowej zawsze otwierają prace ziemne, których celem jest wyrównanie terenu, jego odwodnienie, stabilizacja gruntu, a jeśli konieczne – wymiana warstw gruntu lub utwardzenie podłoża. Można powiedzieć, że jest to etap krytyczny – popełnione tu błędy mogą znacząco wpłynąć nie tylko na komfort przyszłego użytkowania obiektu, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo.
Prawidło przygotowany grunt pozwala przystąpić do wykonania fundamentów, które są jednym z kluczowych elementów konstrukcyjnych hal przemysłowych. Pozostając w bezpośrednim kontakcie z gruntem, odpowiedzialne są za przenoszenie na niego obciążeń z wyższych części obiektu zapewniając mu stabilność. Rodzaj i kształt fundamentów zależą od kilku czynników, m.in. od wspomnianej wcześniej właściwości gruntu, wielkości hali, ale także od typu budowli.
W halach o stalowym ustroju konstrukcyjnym i smukłej budowie najbardziej zasadne, z funkcjonalnego i ekonomicznego punktu widzenia, jest wykonanie fundamentów w postaci elementów punktowych, tzw. stóp fundamentowych, pod każdym słupem z osobna. Można je wykonać w technologii monolitycznej na placu budowy – co wiąże się z mniejszym kosztem budowy, ale i koniecznością stosowania przerw technologicznych po betonowaniu (ok. 28 dni, po których beton uzyskuje pełną wytrzymałość), albo w formie gotowych prefabrykatów wykonanych w wytwórni. Jest to metoda droższa, ale w przypadku ograniczonego czasu realizacji – zdecydowanie lepsza.
Hala stalowa – proces prefabrykacji elementów stalowych
Prefabrykacja to kolejny ważny i w pewnym sensie wyjątkowy etap związany z montażem hali stalowej. Dlaczego wyjątkowy? Bo nie leży on bezpośrednio w gestii generalnego wykonawcy. Owszem, to na podstawie przygotowanej przez niego dokumentacji przygotowuje się elementy konstrukcyjne, ale wytwarzane są one najczęściej u niezależnego producenta.
Na etapie prefabrykacji hali kluczowe są:
- dbałość o jakość dokumentacji rysunkowej, w tym precyzyjne rozmieszczanie otworów (błędy rysunkowe, kolizje, braki lub nieprawidłowe rozmieszczenie otworów będą skutkować dodatkowymi pracami już na placu budowy)
- dbałość o jakość wykonania (w szczególności wymiarowanie i tolerancje)
- zabezpieczenia antykorozyjne (np. cynkowanie, malowania proszkowe lub inne powłoki ochronne)
- kontrola zgodności z normami wykonawczymi (np. w przypadku konstrukcji stalowych normy dotyczące materiałów, spoin, stali konstrukcyjnej).
Dobrze zaprojektowane i prefabrykowane elementy przyjeżdżają na plac budowy gotowe do montażu, co redukuje liczbę robót pomocniczych i minimalizuje ryzyko popełnienia błędów montażowych, pozwalając na utrzymanie harmonogramu prac.
Montaż konstrukcji stalowych i wykończenie hali
Elementy hali stalowej, pod względem roli jaką pełnią w konstrukcji, można podzielić umownie na dwie grupy: konstrukcja pierwszorzędowa (słupy i dźwigary główne) oraz konstrukcja drugorzędowa (płatwie, stężenia, słupy ściany szczytowej, konstrukcja ryglowa). Ich montaż następuje po sobie, zgodnie z planem montażowym i rysunkami wykonawczymi (elementy muszą trafiać na swoje miejsca zgodnie z oznaczeniem i otworowaniem).
Kiedy stalowy szkielet konstrukcyjny jest już gotowy, przystępujemy do montażu obudowy – dachu oraz ścian bocznych. W halach nieogrzewanych używa się lżejszej obudowy (blacha), natomiast w halach wymagających utrzymania temperatury – płyty warstwowe lub inne systemy izolacyjne. Wykonanie obudowy musi uwzględniać montaż świetlików, okien, klap (np. do doświetlenia lub oddymiania), drzwi oraz bram, które wymagają późniejszych obróbek blacharskich.
W kolejnym kroku montuje się instalacje techniczne – elektryczne, sanitarne, wodnokanalizacyjne, ogrzewanie, klimatyzację lub wentylację, systemy przeciwpożarowe i oświetlenie. Jeżeli obiekt ma specyficzne wymagania technologiczne, np. chłodnie, dochodzi montaż specjalistycznych instalacji.
Równolegle z montażem instalacji można pracować już nad wykonaniem posadzek przemysłowych, które muszą być dostosowane do planowanego w hali obciążenia. Przez obciążenie rozumie się nie tylko planowany rodzaj transportu wewnętrznego, ale też ruch maszyn i innych ciężkich pojazdów. Prowadzi się także końcowe prace stolarskie, obróbki blacharskie czy malowanie. W tym czasie zwykle rozpoczyna się już prace niezwiązane bezpośrednio z montażem hali stalowej – zagospodarowuje się teren wokół hali, wykonując chodniki, drogi dojazdowe, place manewrowe czy ogrodzenie.
Odbiór techniczny i oddanie do użytkowania
Na końcowym etapie budowy hali stalowej przeprowadzany jest odbiór techniczny, którego celem jest potwierdzenie, że hala została wykonana zgodnie z projektem, obowiązującymi normami i przepisami prawa budowlanego. Sprawdzane są m.in. jakość wykonanych prac, kompletność dokumentacji powykonawczej oraz zgodność obiektu z warunkami pozwolenia na budowę. Na tym etapie następuje obowiązkowe zawiadomienie organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Straży Pożarnej.
Dopiero pozytywny wynik odbiorów i brak uwag ze strony ww. organów umożliwia złożenie wniosku o pozwolenie na użytkowanie. W praktyce oznacza to, że dopiero po formalnym zatwierdzeniu można uznać, że inwestycja w halę przemysłową została zakończona i można przekazać inwestorowi obiekt do eksploatacji.
Q&A – najczęstsze pytania inwestorów:
Czy sprawdzenie warunków gruntowych terenu jest obowiązkowe?
Nie jest, ale zdecydowanie je rekomendujemy. Teren przeznaczony pod budowę hali przemysłowej może skrywać wiele niewidocznych gołym okiem pułapek, które potrafią znacząco wydłużyć cały proces przygotowania terenu, a także pochłonąć dodatkowe koszty, których inwestorzy nie są świadomi. Co więcej, w skrajnych przypadkach przeszkody gruntowe mogą nawet uniemożliwić budowę.
Kto składa wniosek o pozwolenie na budowę – inwestor czy generalny wykonawca?
Wniosek może złożyć każda ze stron. Z uwagi jednak na czasochłonną oraz skomplikowaną procedurę, rekomendujemy powierzenie tego zadania generalnemu wykonawcy inwestycji. Jest on na bieżąco z aktualnymi uregulowaniami prawnymi (w gąszczu zawiłości prawnych i administracyjnych może zgubić się niejeden inwestor) i dopilnuje przygotowania dokumentacji zgodnie ze wszystkimi wymaganiami.
Jaki rodzaj fundamentów zwykle stosuje się w halach stalowych?
Z uwagi na konstrukcję hali stalowej, w której dach podpierany jest głównie słupami o dosyć dużym rozstawie, zasadne jest wykonanie fundamentów w postaci elementów punktowych pod każdym słupem z osobna. Taki rodzaj fundamentu nazywany jest stopą fundamentową.
Od czego zależy konstrukcja posadzek przemysłowych?
Wybór odpowiedniej posadzki w hali przemysłowej uzależniony jest od kilku czynników. Jest to przede wszystkim przewidywane obciążenie, przez które rozumiemy rodzaj transportu wewnętrznego, ale także rodzaj i ruch maszyn. Przy doborze posadzki należy wziąć również pod uwagę działanie wilgoci oraz różnych substancji chemicznych, a także konieczność sprostania bardzo wysokim lub niskim temperaturom, jak w przypadku hali chłodni lub mroźni.
Jak długo trwa proces uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu od momentu złożenia niezbędnych dokumentów?
Zazwyczaj jest to ok. 3-5 tygodni, z założeniem, że wszystkie wymagane procedury przebiegną bez problemów. Także i w tym przypadku warto zdać się na doświadczenie generalnego wykonawcy, który od lat współpracuje w odpowiednimi organami i z odpowiednią starannością zadba o przygotowanie niezbędnej dokumentacji.
