Powierzchnie magazynowe w Polsce i Europie Środkowej na przestrzeni ostatnich kilku lat odnotowały znaczą ekspansję. Aranżacja i gospodarowanie przestrzenią użytkową hali magazynowej jest kluczowym aspektem decydującym o jej efektywnej eksploatacji. Zagadnienie to stanowi niebywale istotny i złożony problem decyzyjny inwestora i kadry zarządzającej obiektem magazynowym. Rozmieszczenie regałów w magazynie oraz dobór odpowiedniego systemu regałowego stanowi tym samym bardzo istotny czynnik wpływający finalnie na wydajność eksploatacyjną obiektu.
W celu efektywnego wykorzystania całej kubatury hali magazynowej, składowanie towaru odbywa się w układzie wielopoziomowym (nie tylko na posadzce) za pomocą systemów regałowych różnego rodzaju. Obiekt magazynowy wykorzystujący wielopoziomowy schemat składowania towarów określa się potocznie mianem hali wysokiego składowania. Odpowiednio dobrane i zaprojektowane systemy regałowe w halach magazynowych wysokiego składowania stanowią właśnie klucz do wydajnego, bezpiecznego a tym samym ekonomicznego użytkowania obiektu. Systemy regałowe w halach magazynowych dobierane są wedle wielu kryteriów, spośród których jednym z najważniejszych jest rodzaj magazynowanego towaru i sposób jego przechowywania. W kolejnych podrozdziałach omówione zostaną różne rodzaje systemów regałowych a także kryteria ich doboru.
Towar i sposób jego magazynowania
Jednym z kluczowych aspektów doboru wyposażenia magazynu regałowego jest wiedza na temat rodzaju magazynowanego towaru. W doborze odpowiedniego systemu regałowego pomoże z pewnością identyfikacja podstawowych cech składowanego towaru. Wybitnie istotną kwestią jest rozmiar i masa składowanych jednostek oraz sposób ich pakowania. Istotnym aspektem jest naturalnie również trwałość i dopuszczalny czas przechowywania magazynowanego towaru. Kolejnym istotnym czynnikiem jest informacja na temat rodzaju magazynowanych materiałów, chociażby ze względu na informację dotyczącą obciążenia ogniowego hali regałowej, co często bywa skorelowane z dostosowaniem systemu zabezpieczenia magazynowanego towaru jak i obiektu jako całości przed rozprzestrzenianiem się ognia. Ma to bowiem wpływ na dobór systemu regałowego z uwagi na ewentualność prowadzenia m.in. instalacji tryskaczowych w regałach.
Rodzaje systemów regałowych
Najbardziej powszechnym systemem magazynowania towarów składowanych na paletach (paletowe jednostki ładunkowe) jest system regałów ramowych stałych. Regały ramowe cechują się prostotą konstrukcji zapewniającą dostęp do wszystkich magazynowanych jednostek ładunkowych. Z uwagi na prostotę tego systemu, charakteryzuje się on relatywnie niską ceną w porównaniu do konkurencyjnych rozwiązań. Regały stałe wymagają jednak w pełni przejezdnych alejek o odpowiedniej szerokości manipulacyjnej co z kolei przekłada się na dosyć niski stopień wykorzystania powierzchni magazynowej.
Alternatywą dla systemu stałego są regały przejezdne torowe. Regały te u swojej podstawy wyposażone są w zespoły jezdne, pozwalające na ich przemieszczanie wzdłuż specjalnie przygotowanego torowiska. Obsługa ruchu regałów w takim układzie odbywać się może w sposób ręczny lub wspomagany/mechaniczny. System przejezdny torowy pozwala na zniwelowanie niezagospodarowanej powierzchni – do obsługi tego rodzaju systemu wymagany jest tylko jeden korytarz obsługowy. W przypadku regałów przejezdnych torowych możliwe jest dostosowanie rodzaju obsługi systemu do potrzeb. Regały przejezdne torowe w wariancie z napędem wymuszonym zapewniają obsługę zautomatyzowaną i maksymalne wykorzystanie przestrzeni magazynowej ale ograniczają dostęp do magazynowanych jednostek zgodnie z zasadą First In – First Out (FIFO) co oznacza, że pierwsza jednostka ładunkowa umieszczona w systemie regałowym opuści go jako pierwsza. Alternatywie w wariancie z napędem częściowo wymuszonym możliwy jest dostęp do towarów a obsługa odbywa się wedle zasady Last In – First Out (LIFO) gdzie z kolei ostatnia jednostka ładunkowa umieszczona w systemie regałowym opuści go jako pierwsza. System regałów przejezdnych torowych dostępny jest również w wariancie z obsługą ręczną zapewniającym dostęp do wszystkich jednostek ładunkowych.
Kolejnym rodzajem systemu magazynowania są regały magazynowe przepływowe, które pozwalają na składowania zgodnie z zasadą First In – First Out. Pozwalają na magazynowanie jednostek ładunkowych składowanych na paletach drewnianych, metalowych i wykonanych z tworzyw sztucznych. Występują w wariancie zautomatyzowanym i manualnym. System w wariancie obsługi manualnej pozwala dodatkowo na składowanie towarów przechowywanych w kartonach i plastikowych pojemnikach (bezpaletowych).
Ciekawą alternatywą dla przedstawionych rozwiązań jest budowa hali regałowej w wariancie magazynu samonośnego. Regały magazynu samonośnego stanowią zarówno ustrój magazynowy przeznaczony do składowania jednostek ładunkowych jak również pierwszorzędową konstrukcję nośną obiektu pozwalającą na montaż okładzin ściennych i pokrycia dachu bez wznoszenia niezależnej konstrukcji obiektu. Regały magazynu samonośnego przenoszą więc poza ciężarem własnym i ciężarem składowanych towarów również ciężar obudowy hali oraz wszystkich oddziaływań zewnętrznych takich jak zalegający na dachu śnieg czy oddziaływania wiatru na obiekt. Rozwiązanie to pozwala na pełną automatyzację schematu magazynowania i jest obecnie najbardziej zaawansowanym technologicznie podejściem.
Jaki rodzaj regałów do hali wysokiego składowania?
Magazyn regałowy powinien być wyposażony w system pozwalający na możliwie najbardziej ekonomiczne użytkowanie obiektu. Dobór systemu regałowego w hali wysokiego składowania jest zatem zależny od danej sytuacji. Chcąc dopasować system regałowy do własnej inwestycji należy więc wziąć pod uwagę między innymi aspekty takie jak: koszt zakupu systemu regałowego, koszt eksploatacji systemu regałowego, zagospodarowanie terenu wkoło magazynu (dostawy i wysyłki towaru) oraz rozważyć czy w przyszłości dopuszcza się rozbudowę magazynu.
W wyborze optymalnej metody magazynowania towaru warto skierować się do generalnego wykonawcy, który mając w swoim portfolio liczne realizacje obiektów magazynowych przeprowadzone w formule zaprojektuj i wybuduj, doradzi w tej niezmiernie złożonej kwestii.
