Jedną z charakterystyk prac rolnych, w tym zbiorów owoców i warzyw, jest sezonowość. W Polsce, ze względu na długą i mroźną zimę, zbiory trwają wyjątkowo krótko – średnio od marca, gdy pojawiają się nowalijki, do października, kiedy na polach pozostają już tylko wrażliwe na przymrozki warzywa korzeniowe. Po zakończeniu prac polnych i sadowniczych, wyzwaniem dla branży rolnej staje się magazynowanie zebranych plonów. Służą temu odpowiednio zaprojektowane przechowalnie warzyw i owoców oraz chłodnie przemysłowe. Czym powinny charakteryzować się projekty przechowalni owoców i warzyw? Czy budowa mroźni dla celów rolniczych różni się od budowy uniwersalnej hali magazynowej?

Składowanie zebranych latem i jesienią płodów rolnych jest integralną częścią działalności wielu gospodarstw. Po zbiorach, część owoców i warzyw trafia bezpośrednio do sprzedaży lub tymczasowych składów, ale znakomita większość zostaje zmagazynowana, byśmy mogli mieć do nich dostęp przez kolejne pół roku. Aby w tym czasie zachowały swoje wartości odżywcze i walory smakowe, muszą być przechowywane w odpowiednich warunkach i specjalnie zaprojektowanych pomieszczeniach.

Przechowalnie warzyw i owoców – na jakie parametry zwrócić uwagę?

Temperatura składowania. Intensywność życiowych procesów roślin jest uwarunkowana przede wszystkim temperaturą – im jest cieplej, tym warzywa i owoce szybciej dojrzewają. To dlatego temperatura, w jakiej składowane są zebrane plony, jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na ich kondycję. Przyjmuje się, że optymalny zakres temperatury dla większości roślin wynosi od 0 do 4stC. Ale sam zakres to nie wszystko – to, czego warzywa i owoce nie lubią, to częste skoki temperatury, dlatego utrzymanie rygoru temperaturowego w postaci stałych warunków cieplnych jest kluczowe. Na co jeszcze należy zwrócić uwagę przygotowując projekty przechowalni warzyw?

Wilgotność powietrza. Drugim, obok temperatury, czynnikiem wpływającym na kondycję składowanych zbiorów jest wilgotność powietrza. Jeżeli poziom wilgotności jest zbyt niski, wówczas warzywa i owoce tracą nagromadzoną wodę, co prowadzi do pogorszenia jędrności roślin, a także zmniejszenia ich masy i soczystości. Co więcej, za mała ilość wody w roślinach powoduje osłabienie ich odporności, co z kolei zwiększa ryzyko rozwoju szkodliwych chorób.

Dostęp naturalnego światła. Wszystkim roślinom w fazie wzrostu do życia niezbędne jest naturalne światło. Inaczej wygląda to jednak już po zbiorach w okresie przechowywania – wówczas większości warzyw i owoców dostęp naturalnego światła może zaszkodzić. Procesy życiowe przyspieszają, a rośliny szybciej tracą wartości odżywcze.

Skład gazowy powietrza. Niebagatelną rolę podczas składowania owoców i warzyw odgrywa także skład gazowy powietrza.  Za najlepszą technologię przechowywania tych produktów uznaje się kontrolowaną atmosferę (KA) – niskie stężenie tlenu. Osiąga się ją za pomocą specjalnych urządzeń technologicznych, dzięki którym wytwarzany jest i utrzymywany określony skład gazowy. Wykorzystanie kontrolowanej atmosfery pozwala na wydłużenie okresu przechowywania owoców lub warzyw (zmniejsza się tempo procesów biochemicznych i fizjologicznych prowadzących do dojrzewania i przejrzewania produktów), przy zachowaniu ich wysokiej jakości odżywczej, estetycznej, a co za tym idzie – także handlowej.

Wszystkie te wymagania pod względem parametrów sprawiają, że w przypadku długiego przechowywania płodów rolnych wymagana jest budowa specjalistycznych chłodni magazynów, mroźni lub budowa przechowalni owoców i warzyw. Taką inwestycję warto więc powierzyć ekspertom, czyli generalnym wykonawcom specjalizującym się w budowie hal przemysłowych dla różnych gałęzi przemysłu, także rolnictwa.

Budowa chłodni przemysłowych – jaka konstrukcja sprawdzi się najlepiej?

Nowoczesna chłodnia przemysłowa to na przykład projektowana od podstaw hala, wykonana z prefabrykowanych elementów w lekkiej stalowej konstrukcji, choć wciąż jeszcze zdarzają się budynki murowane albo projekty adaptujące do tych celów stodoły, chlewnie czy inne budynki gospodarcze. Do obudowy ścian oraz dachu hal stalowych wykorzystuje się płyty warstwowe z rdzeniem z wełny mineralnej lub PIR. Z uwagi na konieczność utrzymania rygoru temperaturowego wewnątrz hali, przy projektowaniu oraz podczas budowy obiektów przeznaczonych na chłodnie magazyny należy zastosować materiały i elementy budowlane, które cechuje nie tylko odpowiednia izolacyjność termiczna, ale także szczelność gazowa. W trakcie realizacji projektów przechowalni owoców i warzyw czy budowy mroźni, kluczowe jest zapewnienie dokładności i najwyższej jakości wykonania przegród budowlanych, pozbawionych mostków termicznych oraz zapewniających utrzymanie odpowiednich parametrów cieplno-wilgotnościowych.  

Koszty budowy chłodni na owoce i warzywa

Budowa przechowalni warzyw oraz owoców, spełniającej najwyższe standardy, wiąże się z inwestycją dużych środków finansowych. I choć powierzchnia takich hal zwykle jest dużo mniejsza niż uniwersalnych hal magazynowych, to jej specjalistyczne wyposażenie sprawia, że koszt budowy w przeliczeniu na m2 wcale nie jest niższy. Co o tym decyduje? Długa lista wymagań stawianych nowoczesnym chłodniom przemysłowym. Obok wymienionych wcześniej wymagań dotyczących materiałów izolacyjnych, dochodzi szereg innych: odpowiednie powłoki czy zabezpieczenie materiałów budowlanych, specjalistyczne instalacje chłodnicze oraz wentylacyjne, a co za tym idzie także odpowiednia konstrukcja umożliwiająca właściwe ich rozmieszczenie w obiekcie, oraz specjalistyczny rodzaj posadzki odpornej na niskie temperatury.

Kluczowe w kwestii wyposażenia mroźni lub chłodni przemysłowej wydają się także systemy dostępu czy przeładunku, czyli doki, bramy segmentowe, drzwi chłodnicze, które – z jednej strony gwarantują niezawodne działanie w niskich temperaturach, a drugiej – zapobiegają utracie nawet najmniejszej ilości chłodu z pomieszczeń.

Przechowalnie warzyw i owoców, a czyszczenie pomieszczeń

Wszędzie tam, gdzie składowanym towarem są produkty spożywcze, wymagane są szczególne parametry sterylności i higieniczności. Dlatego materiały budowlane, z jakich wykonana jest chłodnia przemysłowa powinny cechować łatwość mycia i dezynfekcji powierzchni. Kompleksowe czyszczenie takich magazynów powinno odbywać się przed każdym sezonem – dokładna dezynfekcja pozwoli usunąć wszystkie organizmy chorobotwórcze i zapobiec szybszemu psuciu się składowanych później owoców i warzyw. Warto zdawać sobie sprawę, że nawet jeśli rozwijające się na ścianach przechowalni warzyw i owoców grzyby nie powodują bezpośrednio chorób roślin, to wydzielany przez nie etylen przyspiesza starzenie się produktów i wpływa na pogorszenie ich wartości.

Sprawdź ofertę Commercecon: Hale chłodu i mroźni