Budownictwo przemysłowe jest jednym z obszarów szeroko pojętej branży budowlanej. W wyniku działań firm wykonawczych z tego sektora powstają wielkopowierzchniowe hale, które wykorzystywane są do celów produkcyjnych, logistycznych, handlowych czy magazynowych. Ale pod pojęciem budownictwa przemysłowego rozumiemy także przebudowę istniejących już obiektów, a także ich modernizację. Czym charakteryzuje się ten obszar budownictwa? Jaką rolę odgrywa generalny wykonawca w procesie budowlanym? Jakie są trendy w budownictwie przemysłowym? Tego dowiecie się z dalszej części artykułu.

Budownictwo przemysłowe – definicja

Zgodnie z definicją, budownictwo przemysłowe jest działem budownictwa i architektury, zajmującym się projektowaniem oraz wznoszeniem budynków, jakie powstają na potrzeby przemysłu. Wielkość powstającej hali, jej konstrukcja oraz technologia budowy w dużym stopniu zależą od przeznaczenia obiektu. I choć jego funkcje mogą być bardzo różne, to w ostatnich latach zdecydowanie najwięcej buduje się wielkopowierzchniowych hal produkcyjnych oraz obiektów magazynowych, także tych wysokiego składowania. Warto jednak zaznaczyć, że przedmiotem działań firm z sektora budownictwa przemysłowego może być także rozbudowa funkcjonujących już obiektów oraz prace modernizacyjne, związane na przykład z ich ociepleniem.

Obiektów przemysłowych przybywa

Od ponad dwóch lat obserwujemy w Polsce bardzo dynamiczny rozwój budownictwa przemysłowego. Jedną z przyczyn jest wybuch pandemii koronawirusa, która znacząco zmieniła zwyczaje zakupowe konsumentów. Zamknięcie nas na wiele miesięcy w domach, zaczęło napędzać sprzedaż internetową w niespotykanym dotąd tempie. A to automatycznie przełożyło się na potrzebę niemal natychmiastowego dostępu do wolnej przestrzeni magazynowej firm działających w branży e-commerce. Ale tej potrzebowały także firmy produkcyjne – one z kolei stanęły przed problemem przerwanych łańcuchów dostaw komponentów produkowanych w Azji, w wyniku czego wiele z nich zmuszonych było czasowo wstrzymywać produkcję w swoich zakładach. Ta sytuacja skłoniła je do inwestycji w hale magazynowe, w których możliwe byłoby składowanie komponentów na zapas „just in case”, wbrew obowiązującej dotąd zasadzie „just in time”.

Nietrudno się zatem domyśleć, że popyt na przestrzeń magazynową zaczął dynamicznie rosnąć, na co nasz rynek nie był przygotowany. Z tak ogromnym wyzwaniem, poradził sobie jednak bardzo dobrze. Duża w tym zasługa prężnie działających deweloperów oraz generalnych wykonawców, którzy szybko dostosowali swoje zasoby do nowych wymagań.

Generalny wykonawca a budownictwo przemysłowe

Jedną z ważnych charakterystyk budownictwa o charakterze przemysłowym jest kluczowa rola generalnego wykonawcy, czyli firmy, która weźmie na siebie odpowiedzialność za kompleksowe wykonanie robót budowlanych. W przypadku realizacji magazynu czy dużej hali przemysłowej nie może być mowy o budowie tzw. metodą gospodarczą, dość popularną w przypadku budowy domów jednorodzinnych. Jakie wymagania powinny zatem spełniać firmy od budownictwa przemysłowego, by z powodzeniem pokierować budową obiektu, którego powierzchnia nierzadko osiąga kilkadziesiąt tys. mkw.?

Po pierwsze liczą się ludzie, czyli liczny zespół wykwalifikowanych inżynierów oraz pracowników budowlanych, którzy specjalizują się w poszczególnych rodzajach robót. Oczywiście można bazować na współpracy z podwykonawcami, jednak doświadczenie pokazuje, że im większy zespół własnych specjalistów mają firmy zajmujące się budownictwem przemysłowym, tym efektywniej potrafią zarządzać ich pracą, co z kolei przekłada się szybszą realizację inwestycji. Ogromne znaczenie dla sprawnego przebiegu robót ma także wyspecjalizowany park maszynowy – własny pomaga optymalnie zaplanować kolejność prac i ich wykonanie zgodne z przyjętym harmonogramem. I wreszcie, niebagatelną rolę odgrywa doświadczenie generalnego wykonawcy w realizacji tego typu projektów, które przekłada się na umiejętność przewidywania zagrożeń oraz zdolność do szybkiego znajdowania rozwiązań w sytuacjach problemowych.

Hala przemysłowa – konstrukcja i technologia budowy

Technologia wykonania hal przemysłowych charakteryzuje się wykorzystaniem szkieletowych ustrojów konstrukcyjnych. Główną konstrukcją nośną są dźwigary dachowe oparte na słupach, które osadzane są w punktowych fundamentach noszących nazwę stóp fundamentowych. Biorąc pod uwagę materiał, z jakiego wykonywane są wspomniane elementy, hale o przeznaczeniu przemysłowym dzielimy na stalowe, żelbetowe oraz hybrydowe. Hala stalowa wyróżnia się lekką, smukłą budową, która pozwala osiągać bardzo duże rozpiętości konstrukcji. Warto jednak wiedzieć, że w przypadku obiektów o wysokich wymaganiach ognioodporności, stalowe elementy konstrukcyjne się nie sprawdzą – charakteryzują się bowiem znacznym osłabieniem ich własności mechanicznych pod wpływem działania wysokiej temperatury. Ta technologia często wypierana jest przez elementy konstrukcyjne żelbetowe, które są co prawda bardziej masywne, ale pozwalają na wznoszenie obiektów bardziej uniwersalnych i o większej funkcjonalności, przez co w efekcie łatwiej jest je sprzedać lub wynająć. Elementy żelbetowe wykonuje się w specjalizowanych zakładach prefabrykacji, a ich wymiary dostosowuje się indywidualnie do projektu konstrukcyjnego. Idąc na kompromis, można także postawić na konstrukcję hybrydową, w której umiejętnie wykorzystuje się zalety konstrukcji stalowej i żelbetowej. W hali hybrydowej słupy wykonujemy jako żelbetowe, a konstrukcję dachu stalową.

Trendy w budownictwie przemysłowym

Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni magazynowej i produkcyjnej w Polsce osiągnęły na koniec pierwszego półrocza tego roku 26,1 ml mkw. Jest to aż o 5,5 ml mkw. więcej niż zaledwie półtora roku temu, czyli na koniec 2020 r. Cieszy nie tylko rozwój branży, ale przede wszystkim fakt, że powstające budynki coraz częściej wpisują się w trend zrównoważonego budownictwa, ze szczególną troską podchodzącego do ochrony zasobów naturalnych. Stosowanie oszczędzających energię rozwiązań technologicznych oraz wykorzystanie w budowie ekologicznych, certyfikowanych materiałów staje się standardem, o który zabiega przemysł – coraz więcej najemców oraz właścicieli obiektów produkcyjnych pyta o takie rozwiązania już na etapie wstępnych rozmów na temat projektu architektonicznego.

Ciekawe statystyki podaje Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, z których wynika, że liczba certyfikowanych obiektów przemysłowych i magazynowych w Polsce od kilku lat systematycznie rośnie. Raport „Certyfikacja Zielonych Budynków w Liczbach – raport 2017” pokazywał, że ich udział w ogólnej liczbie certyfikowanych obiektów wynosił zaledwie 9,6%. Dziś sytuacja wygląda już zupełnie inaczej, a certyfikowane budynki przemysłowe i magazynowe stanowią 29,3% ogółu[1]. Na uwagę zasługują także dane z ostatniego roku dotyczące ogólnej liczby nowych budynków z certyfikatem – branża magazynowo-przemysłowa zanotowała ich aż 171, co daje rekordowy 75-procentowy wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. Jakie jeszcze obserwujemy zmiany w obiektach przemysłowych?

Na uwagę z pewnością zasługuje podejście do projektowania poszczególnych stref obiektu, a ściślej mówiąc do towarzyszących halom magazynowym powierzchni biurowych. Te, w ostatnich latach, przeszły prawdziwą metamorfozę – od wydzielonej z hali i prowizorycznie zaaranżowanej przestrzeni, do reprezentacyjnej, wysoce funkcjonalnej i komfortowej powierzchni. Są przestronne, z dużymi przeszkleniami gwarantującymi dostęp naturalnego światła, wyposażone w klimatyzację i inteligentne systemy zarządzania budynkami (BMS) oraz obowiązkowo wykończone materiałami o wysokim standardzie. Do tego ich układ często niczym nie różni się od typowych budynków biurowych – gości wita reprezentacyjna recepcja, a pracownicy mają do swojej dyspozycji zarówno komfortowe pokoje biurowe, jak i sale konferencyjne.

[1] „Zrównoważone Certyfikowane Budynki, Raport 2022”, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC