System oświetlenia hali magazynowej lub przemysłowej stawia przed projektantami oraz instalatorami wysokie wymagania zarówno w kwestii funkcjonalności, jak i energooszczędności. Odpowiednio zaprojektowane oświetlenie na hali nie tylko poprawia komfort pracy, ale też pozytywnie wpływa na bezpieczeństwo pracujących w niej osób. Na co zwrócić uwagę podczas projektowania obiektów przemysłowych, w tym niezbędnych systemów oświetlenia?
Wymagania dotyczące oświetlenia hali i magazynu
System oświetlenia obiektów przemysłowych regulują przepisy prawa polskiego. Są to: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów BHP oraz Polskie Normy dotyczące oświetlenia elektrycznego w pomieszczeniach pracy:
- Norma PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
- Norma PN-EN 12665:2008 Światło i oświetlenie – Podstawowe terminy oraz kryteria określania wymagań dotyczących oświetlenia.
Zgodnie z ich wytycznymi, we wszystkich przestrzeniach komunikacyjnych dopuszcza się stosowanie strumieni światła o wartości 100-200 luksów, a na płaszczyźnie roboczej, w której przebywają ludzie, zaleca się natężenie oświetlenia wyższe niż 200 luksów, nierzadko – dla zadań wymagających wysokiej precyzji – przekraczające 500 luksów.
Dobre światło podstawą bezpieczeństwa pracy
Nikogo nie trzeba chyba przekonywać, że światło naturalne jest najzdrowsze dla ludzkiego oka. Nie przeciąża aparatu wzrokowego, pobudza do działania, ale i pozytywnie wpływa na koncentrację oraz samopoczucie. Z uwagi jednak na konstrukcję i przeznaczenie budynków, nie zawsze możliwe jest zapewnienie dziennego światła na wystarczającym do pracy poziomie. Przykładem jest projekt hali magazynowej czy przemysłowej – w większości przypadków obiekty te pozbawione są dostępu do odpowiedniej ilości promieni słonecznych. Choć przepisy regulują tę kwestię – tam, gdzie pracownicy przebywają więcej niż 4 godziny, niezbędne jest zagwarantowanie oświetlenia dziennego przez montaż świetlików i pasm okiennych, to wskazany stosunek powierzchni okien do podłogi – wynoszący 1:8, nie jest w stanie zagwarantować komfortu świetlnego. Warto zaznaczyć, że nawet bardziej korzystne proporcje nie zawsze mogłyby pomóc – wynika to z różnej długości dnia oraz kąta padania promieni słonecznych czy warunków atmosferycznych. Stąd konieczność stosowania światła sztucznego.
Optymalne oświetlenie hal – dlaczego to takie ważne?
Zgodne z obowiązującymi przepisami, właściwe projektowanie oświetlenia na hali ma służyć przede wszystkim ergonomii pracy oraz bezpieczeństwu pracowników. Ale wybór rodzaju oświetlenia nie powinien też niekorzystnie wpływać na stan przechowywanych w magazynie towarów lub artykułów produkowanych w obiektach przemysłowych. W ostatnich latach do głosu dochodzi jeszcze jeden, niezwykle ważny aspekt projektowania oświetlenia hali produkcyjnej – wymagania dotyczące energooszczędności. W czasach, kiedy inwestorzy oraz najemcy coraz częściej w procesie budowy hali oczekują wykorzystania ekologicznych materiałów oraz energooszczędnych technologii, a budowa obiektów przemysłowych odbywa się zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju, oświetlenie zużywające minimalną ilość energii to po prostu konieczność. Jest nim oczywiście technologia LED, która w połączeniu z innowacyjnymi systemami zarządzania budynkami idealnie wpisuje się ekologiczne założenia.
Oświetlenie LED – obowiązujący standard technologii
Przygotowanie projektu hali wymaga złożonego podejścia i współpracy projektantów odpowiedzialnych za dany system instalacyjny. Eksperci od projektowania instalacji elektrycznej od kilku lat w zdecydowanej większości wybierają rozwiązania z technologii LED. Dlaczego? Zalet jest naprawdę wiele. Są bezawaryjne i – w porównaniu do tradycyjnych lamp wyładowczych – gwarantują nieporównywalnie dłuższy czas działania. Na LEDy w magazynach stawiamy w dużej mierze także dlatego, że pozwalają na oszczędność energii niezbędnej do oświetlenia obiektu. Technologia bardzo szybko się rozwinęła i dodatkową zaletą jest różnorodność rozwiązań, dzięki czemu oprawę można dokładnie dopasować do potrzeb. Lampy LED są też wysoce funkcjonalne oraz efektywne – tam gdzie instalowane są czujniki ruchu, po włączeniu pracują od razu z pełną mocą, przez co doskonale sprawdzają się w miejscach o mniejszym natężeniu pracowników.
Parametry oświetlenia – na co zwrócić podczas projektowania obiektów przemysłowych
Skoro oferta rynkowa opraw LED jest ogromna, to czym kierować się podczas wyboru rozwiązań? Przede wszystkim obowiązującymi normami i wymaganiami dla danego obszaru czy stanowiska roboczego. To pod nie należy dobierać oprawy o określonych parametrach technicznych. Na skuteczność oświetlania decydujący wpływ będzie miało, wspomniane na początku, natężenie światła oraz równomierność oświetlenia i poziom rozproszenia. Natężenie, mierzone w luksach (lx), zależy m.in. od strumienia świetlnego, kąta promieniowania i odległości oświetlanego obszaru od źródła. Z kolei równomierność oświetlenia jest wskaźnikiem wyliczanym na podstawie stosunku uśrednionej i najmniejszej wartości natężenia światła na danej płaszczyźnie. W większości przypadków w magazynie czy na hali produkcyjnej stosuje się właśnie takie rozwiązania. Bywa jednak, że z uwagi na charakter prac, niezbędne jest wykorzystanie oświetlenia punktowego, np. na pojedyncze stanowiska. Warto jednak pamiętać, że takie światła mogą tworzyć ostre cienie, które skutecznie utrudnią wykonywanie zadań osobom na sąsiadujących stanowiskach.
Hala produkcyjna – wymagania dla newralgicznych miejsc
Strefa między regałami. Regały to nieodłączny element każdej przestrzeni magazynowej – właściwie zaprojektowane i zagospodarowane pozwalają zachować porządek w przypadku ogromu przechowywanych komponentów lub łatwo i szybko odnaleźć określony przedmiot. Aby te poszukiwania były w pełni efektywne, należy zadbać nie tylko o profesjonalne wyposażenie w urządzenia do prac na wysokości, ale także odpowiednie oświetlenie hali, które sprzyjać będzie odczytywaniu napisów na etykietach produktowych czy tablicach informacyjnych.
Na szlaku komunikacyjnym. Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w logistyce wewnętrznej są wózki widłowe, które są częstą przyczyną wypadków w strefie magazynowej. Jak przygotować przestrzeń, by ograniczyć ryzyko wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń? Należy odpowiednio zadbać o drogi i przejścia w strefach magazynowych, stosując czytelne oznakowanie podłoża lub instalując barierki ochronne tam, gdzie ryzyko wypadku jest największe. Ale bezpieczeństwo pracowników magazynu zwiększy także dobrze zaprojektowane oświetlenie. Nie chodzi wyłącznie o natężenie światła, ale także jego rozkład, olśnienie, migotanie czy zdolność oddawania barw (Ra). Wszystkie te czynniki mogą mieć wpływ na prawidłowe i nieograniczone pole widzenia, jakie muszą mieć operatorzy wózków widłowych.
Oświetlenie stanowisk przemysłowych. Zarówno w zakładach przemysłowych, jak i w magazynach zwykle znajdują się obszary robocze lub stanowiska pracy, które wymagają wysokiej precyzji działania oraz doskonałej koordynacji ruchowo-wzrokowej. W tych przypadkach dobór właściwego rodzaju oświetlenia wydaje się być jedną z kluczowych kwestii w kontekście efektywności pracy.
Oświetlenie hali to jeden z ważniejszych systemów instalacyjnych, który ma ogromny wpływ zarówno na bezpieczeństwo pracowników i komfort pracy, jak i na koszty utrzymania obiektu. Warto zatem tę decyzję dokładnie przeanalizować i zainwestować w rozwiązanie, które najlepiej sprawdzi się w określonych warunkach.
Zapraszamy do zapoznania się z artykułem: Budownictwo przemysłowe – generalne wykonawstwo w zakresie realizacji inwestycji budowlanych
